Wpływ polimorfizmu genetycznego na poziom uszkodzeń DNA kobiet ciężarnych i kobiet nieciężarnych w wieku reprodukcyjnym wywołanych interakcją hormonów płciowych i zanieczyszczeniami w powietrzu.

Zmiany w poziomie ryzyka na nowotwory-hormonozależne, oceniane przez ilość endogennych oksydacyjnych uszkodzeń DNA w limfocytach kobiet ciężarnych (N=60) i nieciężarnych (N=60), wynikający z interakcji pomiędzy stężeniami hormonów płciowych i stopniem zanieczyszczeń powietrza będą analizowane w powiązaniu z polimorfizmem genów odpowiedzialnych za metabolizm tych związków. Analizą objęte zostaną kobiety, mieszkanki  Krakowa biorące udział w projekcie 3 PO5E 016 25 zakończonym z oceną bardzo dobrą (69/70) w 2006 roku a które wyraziły zgodę na oznaczenie polimorfizmów genów biorących udział w metabolizmie estrogenów i których materiał genetyczny został zabezpieczony, a u których oceniono stężenie 17β-estradiolu, DHEA-S, progesteronu oraz poziom uszkodzeń DNA. Wielkość stężeń zanieczyszczeń powietrza obejmująca SO2 i NO2, O3, PM10 (cząstki pyłów), CO, benzen będzie pochodziła ze stacji pomiarów automatycznych małopolskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska prowadzącego ciągły monitoring.  Interakcja pomiędzy analizowanymi stężeniami będzie analizowana przy pomocy wielowymiarowych metod statystycznych, w tym wieloczynnikowej analizy wariancji, regresji wielowymiarowej oraz modelowania strukturalnego, jak również drzew decyzyinych. W analizie zostaną uwzględnione osobnicze różnice w  wydajności metabolizmu tych związków ocenianych na podstawie posiadanego polimorfizmu w genach CYP17, CYP19, CYP1A1, CYP1A2, CYP1B1, COMT, GST a obrazujących poziom gromadzenia się genotoksycznych metabolitów pośrednich. W analizie, jako zmienne towarzyszące zostaną także wzięte pod uwagę ilości spożywanych w tym czasie, przez uczestniczki badań, niektórych produktów spożywczych i ich skład.

Szeroki zakres stężeń 17β-estradiolu w surowicy od najniższych  we wczesnej  fazie folikularnej (10-90 pg) poprzez  100 – 500 pg/ml, pomiędzy 12 a 14 dniem cyklu, do nawet 100 krotnie wyższego podczas III trymestru ciąży, a także ogromne zróżnicowanie w stężeniach zanieczyszczeń powietrza w okresie prowadzonych badań, dają szanse na uchwycenie zależności statystycznych jeśli takie wystąpią.  Równocześnie zróżnicowanie dietetyczne, ponieważ badania prowadzone były w obydwu sezonach letnim i zimowym, pozwoli na wyodrębnienie grup o niskim spożyciu warzyw krzyżowych, owoców, oraz produktów zawierających foliany, które potencjalnie mogą modulować aktywność metabolizmu tak hormonów płciowych, jak i zanieczyszczeń głównie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych zawartych (WWA) w PM10.

Celem projektu jest stworzenie modelu uwzględniającego udział wszystkich tych składowych w ryzyku nowotworowym, ocena, które z nich mają największe znaczenie i wyznaczenie działań prewencyjnych jakie mogą stanowić wybrane składniki diety.

Projekt finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
(N N404 055 136) realizowany w okresie 2009 -2011